Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Μπορεί η κυβέρνηση να πανηγυρίζει για τα 30 εκατομμύρια τουρίστες το φετινό καλοκαίρι και ο ΣΕΤΕ να διατείνεται πως «πάμε καλά», η πραγματικότητα όμως είναι άλλη και παρουσιάζεται με καθαρό τρόπο στα στοιχεία που παρουσίασε η Τράπεζα της Ελλάδος και δείχνουν μια σημαντική πτώση 9,2% του τζίρου σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2016.
Ας χαιρετήσουμε λοιπόν τον ελέφαντα στο δωμάτιο και ας καταλάβουμε γιατί ενώ έρχονται περισσότεροι, δαπανούν λιγότερα. Η καταστροφή του τουρισμού ξεκίνησε ουσιαστικά τη στιγμή της ανάπτυξής του, αφού στην Ελλάδα ουδέποτε συλλάβαμε την εννοια της υπηρεσίας -ας θυμηθούμε την αλήστου μνήμης φράση για τα «γκαρσονάκια της Ευρώπης» που τόσο μείωνε την εθνική μας υπερηφάνεια.
Από τη στιγμή που δεν έγινε αντιληπτό τι είναι ο τριτογενής τομέας παραγωγής και πως παρέχεται μια υπηρεσία όλα τα άλλα έγιναν με τον απολύτως αναμενόμενο τρόπο. Σε όλη τη χώρα επενδύθηκαν χρήματα σε μεγάλες κατασκευές τύπου «Τσαουσέσκου», τα οποία βίασαν αισθητικά το ελληνικό τοπίο το οποίο υποτίθεται πως πωλούσαν. Μαζί τους αναπτύχθηκε και μια μικροαστική τάξη που εξειδικεύτηκε στο «rooms-to-rent» και την πλαστική τηγανιτή πατάτα.
Οι ντόπιοι που υποτίθεται έπρεπε να στελεχώνουν τις μεγάλες μονάδες ή ως μικροί επιχειρηματίες να είναι οι «πρέσβεις» του ελληνικού τουρισμού, ουδέποτε εκπαιδεύτηκαν στο πως να αναλάβουν οι ίδιοι την ευθύνη της παροχής υπηρεσίας, προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες, τις ανάγκες και τις πραγματικές αντοχές κάθε επι μέρους προορισμού.
Στην παραπάνω εικόνα προχειρότητας προστέθηκαν και οι τουριστικοί πράκτορες. Ως μεσάζοντες έφερναν κόσμο για να γεμίζουν οι κλίνες, έδιναν ένα μικρό ποσοστό στις επιχειρήσεις και φυσικά δημιουργούσαν ευρείας κατανάλωσης φθηνά τουριστικά πακέτα. Με αυτόν τον τρόπο όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Η χώρα της ελάσσονος προσπάθειας θριάμβευσε για άλλη μια φορά. Και για τί να το κάνει άλλωστε αφού όλοι ήταν βολεμένοι; Οι τουρίστες απολάμβαναν syrtaki-ouzo-sea, οι επιχειρηματίες είτε χρέωναν φύκια για μεταξωτές κορδέλες είτε αναπαύονταν στο «εύκολο χρήμα» των πρακτόρων και οι μαγαζάτορες κερδοσκοπούσαν ασύστολα. Η ίδια συνταγή εφαρμόστηκε πάνω -κάτω και για τον εσωτερικό τουρισμό, ο οποίος έκρυβε -μέχρι την κρίση- τα προβλήματα κάτω από το χαλί.
Φτάσαμε λοιπόν στο δράμα. Η χώρα που περηφανεύεται οτι έχει ως βαριά βιομηχανία της τον τουρισμό δεν ξέρει επί της ουσίας τι προϊόν έχει να προσφέρει, σε ποιους απευθύνεται και τι ανταγωνισμό έχει. Έτσι, καταλήξαμε να διαθέτουμε το χειρότερο δυνατό είδος τουρισμού: τον μαζικό.
Το πρόβλημα με τον μαζικό τουρισμό δεν είναι μόνο το προφίλ των ανθρώπων που τον επιλέγουν για να περάσουν τις διακοπές τους. Συνήθως πρόκειται για ανθρώπους με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα που με ένα βραχιολάκι all-inclusive έχουν πρόσβαση σε ανεξάντλητες ποσότητες φαγητού και αλκοόλ, η ποιότητα των οποίων είναι ανάλογη της τιμής που πληρώνουν. Οι τουρίστες αυτοί σπανίως θα επισκεφθούν μνημεία ή σημεία ενδιαφέροντος και φυσικά δεν πρόκειται να δαπανήσουν παραπάνω χρήματα σε ταβέρνες, μαγαζιά ή οτιδήποτε άλλο στηρίζει τις τοπικές οικονομίες, αφού έχουν ήδη προπληρώσει ένα πακέτο για όλα αυτά. Από την πλευρά της πολιτείας, ο μαζικός τουρισμός απαιτεί κάτι αυτονόητο μεν, δύσκολο πρακτικά δε. Απαιτεί πολύ ισχυρό κράτος το οποίο με αυστηρή αστυνόμευση θα επιτηρεί περιοχές όπως ο Λαγανάς, το Φαληράκι ή τα Μάλια προκειμένου να μην έχουμε έκτροπα ή δολοφονίες που διασύρουν την χώρα διεθνώς.
Αν οι παραπάνω παραδοχές δεν υπάρχουν τότε η κατάληξη είναι το σημερινό σημείο όπου και χρήματα δεν έχουμε και κακή εικόνα δημιουργούμε. Συνδυαστικά με την κατάσταση που επικρατεί πολιτικά στην Ανατολική Μεσόγειο, η απωθητική εικόνα της περιοχής ενισχύεται γεωμετρικά. Διότι δεν φτάνει που οι τουρίστες έβλεπαν ανεγκέφαλους να καίνε το Σύνταγμα και απέφευγαν την Αθήνα – κι ας φαντασιώνονται city breaks η κ. Δούρου με τον κ. Καμίνη – τώρα πλέον φοβούνται ακόμα και στα νησιά. Η δε καλοκαιρινή ραστώνη και η «χαλαρότητα» που επικρατεί από την πλευρά των Ελλήνων στην τήρηση των νόμων δημιουργεί την αίσθηση πως σε αυτή τη χώρα όλα επιτρέπονται. Anything goes.
Οδηγηθήκαμε στο σημείο η εθνική μας τουριστική στρατηγική να είναι ο πολιτικός αυτουργός στη δολοφονία στο Λαγανά. Πρώτον γιατι ως έθνος δεν έχουμε ιδέα απο στρατηγική και δεύτερον αφού δια της ατόπου επαγωγής οδηγηθήκαμε στον μαζικό τουρισμό, δηλαδή την προσέκλυση των «ζώων» παγκοσμίως, καταφέραμε -δεν ξέρω με ποιά λογική να μη λειτουργεί το αστυνομικό τμήμα στον Λαγανά!
Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι να καταγράψουμε ληξιαρχικά τις αφίξεις. Το θέμα είναι ο τουρισμός μας να «γεννά» χρήμα, θέσεις εργασίας και να λειτουργεί πολλαπλασιαστικά προς όφελος όλων. Όσο δεν εφαρμόζουμε πολιτικές προς αυτή την κατεύθυνση υλοποιώντας συγκεκριμένες στρατηγικές, θα κακοποιούμε τη χώρα και απλά θα φοράμε βραχιολάκια σε τουρίστες που έρχονται για να μας μιμηθούν στην τσαπατσουλιά και την ανομία.
